Rize sancağının eski ve yeni yer adları ile isimlerin değiştiriliş ve verilme nedenlerinin yer aldığı Osmanlı Arşivi'ndeki belgenin latin harflerine aktarılmış şekli:

Yeni Adı
Eski Adı
İsmin Veriliş sebebi

At Meydanı
Vonit
Semt-i meşhurudur

Azaklıhoca
Sıkrık
Huzur hocası ve ulemâ-yı meşhûreden bir zâttır.

Islâhiye
Kanboz Kaşatoz
Ahâlîsinin arzusu üzerine tesmiye kılınmıştır.

Murâdiye
Salarha Ruspa

Ada Câmii
Koryasoz
Semt-i Meşhurudur

Kabakköy
Goncevanoz
Semt-i Meşhurudur

Akar Çeşme
İksenit-i Rum
Bu nâmla meşhûrdur.

Veli Köy
Veyla
Bu nâmla meşhûrdur.

Ak Pınar
Kalamoz
Bu nâmla meşhûrdur.

Anbarlık
Anbarlık
İbkâ

Ekmekciler
Arkulikoz
Ahâlîsinin kısm-ı a‘zamı ekmekçi olmak münâsebetiyle.

Erik Limanı
Malpet
Limanı meşhurdur

İslam Paşa
Hamrik
Vakfiyesiyle meşhûrdur

Fethiye
Aspet
Mevki‘-i meşhûrudur

Elmalı
Salarha Kameyran
Elmasının kesretiyle meşhurdur.

Emineddin
Emineddin
İbkâ

Üç Kaya
Uma Tohli
Köyün semt-i meşhûrudur.

Orta Pazar
Uma
Bir kaç köyün mevki‘-i pazarıdır

Uzun Kaya
Ruspa Yalı
Bu nâm köyce meşhûrdur.

Uzun Köy
Rados
Köyün muhîtine nisbet olmuştur.

Üstüpiler
Üstübiler
İsmiyle teşehhur etmiştir.

Ulu Câmi‘
Hazavit
Câmi‘inin büyüklüğüyle meşhûrdur.

Bal Su
Cancol
Bu nâmla meşhûrdur.

Balıkçılar
Hamalyoz
Ahâlîsinin kısm-ı a‘zamı balıkçılıkla meşguldurlar.

Beşikçiler
Lihyoz
Ahâlîsinin kism-i a‘zami beşikçilikle meşhurdur.

Bağdâdî
Halduz
Mahalle-i mezkûr câmi‘-i şerîf bânîsi nâmına izâfeten

Boz Tepe
Hendek
Köydeki bu nâmda boz tepe meşhûrdur.

Bozuk Kal‘a
Atyanoz Çıkara
Köydeki âsâr-ı atîkadan mezkûr kal‘a meşhûrdur.

Büyük Köy
Gorgor
Büyüklüğüyle meşhûrdur.

Bahâeddin Paşa
Hama
Vakfiyesiyle meşhûrdur.

Bıldırcın Köy
Hansi
Köyün bu nâmdaki sırtla da meşhûrdur.

Pazar Köy
Mişona
Bir kaç köylerin mevki'-i meşhûrudur.

Paşa Kapısı
Kalohten
Ma‘rûftur.

Pekmezli
Ğotoz
Lezîz pekmeziyle meşhûrdur.

Pilav Dağı
Diğer İgnest
Köyde bu nâmdaki dağıyla meşhûrdur.

Portakallık
Diğer Halduz
Mezkûr meyve ile meşhûrdur.

Pehlivan Taş
Canbolat
Ma‘rûfdur.

Piriçelebi
Piriçelebi
İbkâ

Tepebaşı
Senkaz
Köyün semt-i meşhûrudur.

Tepeçak
Vonit-i Rum
Mevki‘ian küçük bir tepedir.

Tersâne
Mağaloz
Eskiden beri gemi ve sandal ve sâ’ire inşâsıyla meşhûrdur.

Tekye
Ahunngöz
Tekyesi ile meşhûrdur.

Câmi‘ Önü
Arkotil
Semt-i meşhûrudur.

Câmi‘ Dağı
Mağloz
Köydeki dağın ism-i meşhûrudur.

Çarşı
Paşayan
Kasabanın kısm-ı a‘zamı dâhildir.

Çakmakçlar
Pilaymanoz
Ahâlîsi ehl-i san‘at ve çakmakçılıkla meşhûrdur.

Çamlı Bel
Haçanoz
Semt-i meşhûrudur.

Çiftlik
Zavendik
Karye-i mezkûr çiftliğe müşâbehetiyle ma‘rûftur.

Çifte Kavak
Arğaloz-i İslâm
Çifte kavaklarıyla meşhûrdur.

Kavak
Arğaloz-i Rum
Çifte kavaklarıyla meşhûrdur.

Çanak Çeşme
Kaluklar
Köyce ma‘rûfdur.

Çorapçılar
Sarahoz
Ahâlîsinin kısm-ı a‘zamı çorap imâliyle ma‘rûfdur.

Kiremid Köy
Kaluhraf
Kiremitciliği meşhûrdur.

Hamza Bey
Humrik Romanoz
Vakfiyesiyle meşhûrdur.

Hamîdiye
Mirağaloz
Hamîdiye Rüsûmât Merkezi bulunmak münâsebetiyle.

Hayrat
Romanoz-ı İslam
Semt-i meşhûrudur.

Çeşme
Musaklı
Semt-i meşhûrudur.

Dörtyol Ağzı
Paşayan-ı Rum
Semt-i meşhûrudur.

Değirmen Dere
Bindoz
Semt-i meşhûrudur.

Dumankaya
Bolimnoz
Köyde bulunan kayanın ism-i ma‘rûfudur.

Reşâdiye
Roşi
Ahâlîsinin mürâca‘atı üzerine tesmiye kılınmıştır.

Zincirli Köprü
Potomya Kameyran
Bu nâmdaki köprüsüyle meşhûrdur.

Besteciler
Haritoz
Ahâlîsinin kısm-ı a‘zamı işbu san‘atla meşhûrdur.

Manastır Köy
Romanoz-ı Rum

Söğüdlü
Raşota
Köyce söğüt ağaçları ile meşhûrdur.

Sütlüce
Aron
Sütüyle meşhûrdur.

Sinekli
Sahur
Sineğinin çokluğuyla meşhûrdur.

Sarıyer
Masen
Toprağının sarılığıyla meşhûrdur.

Halatcı
Filiboz

Pehlivan Köy
Peripol

Sandıktaş
Hanzi
Köyün önünde deniz içinde bu nâmdaki taşıyla meşhûrdur.

Subaşı
Koliça
Etrâf-ı köyce meşhûrdur.

Soğuk Çeşme
Hohol
Etraf ve köyce meşhûrdur.

Taş Pınar
Conceva
Etrâf ve köyce meşhûrdur.

Taş Câmi‘
Yukarı Kanboz

Nusretli
Orta Kanboz

Selâmet
Nefs-i Kanboz

Taşhâne
Melandoz
Köydeki taş hânesiyle meşhûrdur.

Taş Köprü
Lestkoz
Etrâf ve köyce meşhûrdur.

Taşlık
Kazandinoz
Köyün arazisinin taşlığı ziyâde olmasıyla

Taşlı Dere
Askoroz
Tekmîl Rize'nin taşı bu dereden çıktığı için bu nâm meşhûrdur.

Dağ Su
Carihoz
Rize kasabasının en meşhûr suyudur.

Dağınık Su
Ğodri
Köyde bir çok suyun dağınık bulunmasıyla

Tarikler
Tariklar
Mevki‘an bir kaç köyün yolu bulunmak münasebetiyle etrâfca meşhûrdur.

Tophâne
Babik
Askerî dâ’iresinin ve tophâne nâmıyla semt-i meşhûru olmak münâsebetiyle.

Güzelköy
Harul

Ali Paşa
Sevelos
Ali Paşa nâmıyla meşhûrdur.

Fenerköy
Hurtoz
Fenerin bulunmasıyla

Fıçıcılar
Varankoz
Fıçıcılık san‘atıyla meşhûrdurlar.

Fıçı Taş
Batroz
Sahilde köyün önünde bu nâmdaki taşla meşhûrdur.

Kaplıca
Büyük Samri
Köyde bir kaplıcası vardır

Kanbur Sırtı
İksenit-i İslâm
Bu sırt etrâf ve köyce meşhûrdur.

Kavaklı
Kamenit
Kavağıyla meşhûrdur.

Kıble Dağı
Setoz
Bu dağ etrâf ve köyce meşhûrdur.

Kırklar Tepesi
Kandeva
Bu tepeler etrâf ve köyce meşhûrdur.

Karasu
Karasu
İbka

Karayemiş
Karayemiş
İbka

Kışlak
Konyat
Koyun kışlağıyla meşhûrdur.

Kasarcılar
Salarha Atyanoz
Rize'de çıkan meşhûr ketenlerin kasarıyla meşhûrdur.

Kal‘a Dibi
Emineddin-i Rum
Mevki‘i kal‘a dibi olmasıyla meşhûrdur.

Kal‘acık
Mavrant
Köyde bu nâmda bir harâbe vardır.

Kokulu Kaya
Likoz
Köyde bu nâmda meşhûr bir kayadır.

Kal‘a
Kal‘a
İbkâ

Kirçhâne
Fatla
Kireciyle meşhûrdur.

Tuğlacı Köy
Mahanca

Gülbahar Sultan
Kovaroz
Mahallede bulunan câmi‘ Yavuz Sultan Selîm Hân hazretleri vâlide-i muhteremelerinin inşâgerdesidir.

Köprülü
Fosa
Köydeki köprüsüyle meşhûrdur.

Küçük Câmi‘
Virona
Bu nâm ile ma‘rûf câmi‘i vardır.

Küçük Çayır
Andon
Etrâf ve köyce meşhûrdur.

Küçük Köy
Küçük Samri
Köyün küçük olduğu.

Gürgen
Gürgân
İbka

Köşklü Köy
Varisler
Köydeki eski bir köşkün nâmıyla meşhûrdur.

Gölgeli
Şatroz
Günde bir kaç sâ‘at güneş görür.

Kömürcüler
Salarha Setoz
Ahâlîsinin kısm-ı a‘zamı kömürcülerdir.

Güneşli
Salarha Kapnes
Gâyetle gün görür bir köydür.

Lazlar
Lazlar
İbkâ

Müderrisler
Ayvaroz
Köy bir çok müderris yetiştirmekle ma‘rûfdur.

Mermer Delen
Kamaşinoz
Etrâf ve mahallece mermer delen suyu nâmıyla meşhûrdur.

Müftü
Müftü
İbkâ

Vakıf Çeşme
Piriçelebi-i Rum
Bu nâm etrâf ve mahallece meşhûrdur.

Hemdem Oğlu
Satos
Sâhilde Hemdem Oğlu İskelesi nâmıyla ma‘rûfdur.

Bayraklar
Bayraklar
İbkâ

Bağlı Taş
Kankalanoz
Toprağında bağlı taş denilen bir nev‘i taş ile mebzûldur.

Saray Köy
Çiklinar

Yalı Köy
Liparit
Sâhili güzel havâsı latîf bir köydür.

Yaylacılar
Masika Litoz
Havasının vehâmetinden nâşi yazın tekmîl meskûnu bu nâm ile yaylaya çıktıklarından dolayı ma‘rûfdurlar.

Yanık Taş
Arğalavoz
Köyde bu nâmda bulunan taş ile ma‘rûftur.

Dere Pazarı
Kalandoz
Bir kaç köyün Pazar mahallidir.

Yeni Köy
Yeni Köy
İbkâ

Yemişlik
Serandinoz
Meyveleriyle meşhûrdur.